Veri ambarı konusunun önemi günümüzde giderek artmıştır. 1990 yıllarından itibaren, bilişim teknolojileri özellikle veri kısmındaki gelişmeler göz önüne alınarak üzerinde çeşitli uygulamalar gerçekleştirilmiştir. Bu durum karar destek sistemleri konusunda yapılan çalışmalara önemli katkı sağlamıştır. Verinin üst yöneticiler tarafından karar alma çalışmalarında kullanılması gerekir. Bu çalışmaların yapısını veri ambarıoluşturmaktadır. Veri ise, klavyede girilen minimum bilgiye denir. Örneğin; beyaz tenli, uzun saçlı, renkli gözlü biri olduğunuzu varsayalım bu özelliklerin hepsi bir veridir. Veri, bilginin işlenmemiş haline denir. Bu bilginin işlenmesi için enformasyon kavramına ihtiyacımız vardır. Enformasyon, verinin anlamlı bir hale gelmesi için yapılan düzenlemelere denir. Düzenlenen bu veriler anlamlı bir hale gelerek yararlı bir bilgiye dönüşür. Bu verilerde yöneticilerin kullanımına sunulur.
Bir Veri Ambarının İçerdiği Veri Türleri Nelerdir?
Veri ambarı yöneticilerin karar verme sürecinde yararlandıkları karar destek sistemlerinin alt yapısını oluşturan bir veri tabanıdır. Veri ambarı konusunda temel amaç, karar sürecinde destek sağlamak ve veri analizleri yapmaktır. Veri ambarı, işlenmemiş bilginin, yararlı bilgiye dönüşmesine, verilerin saklanmasına, veri madenciliği yöntemlerinin uygulanmasına, çeşitli sorguların yapılması gibi pek çok bilgiye olanak sağlar.
Bir veri ambarın içerdiği veri türleri şu şekilde sıralanır;
- Meta data: Veri ambarının en önemli bileşenidir. Veri ambarındaki her bir verinin ne anlama geldiği ve çeşitleri hakkında nasıl bir bağ olduğuyla ilgili bilgi verir.
- Ayrıntı veri: Ayrıntılı olarak saklanan güncel verileri temsil eder.
- Eski ayrıntı veri: Eski ayrıntılı veri, güncel veriye göre daha düşük ayrıntılar içerir. Eski veri erişimi fazla olmaması nedeniyle, disk ortamında saklanmak yerine, maliyeti az olması sebebiyle manyetik gibi bir depolama ortamda saklanır.
- Düşük düzeyde özetlenmiş veri: Bu veri türü, belirli bir zaman diliminde özetlenir ve her zaman disk üzerinde saklanır. Özetlenecek veri ambarın tasarım aşamasında belirlenir.
- Yüksek düzeyde özetlenmiş veri: Güncel ayrıntılı veriden özetlenme düzeyi daha yüksektir. Rahat erişim sağlar.
Veri Ambarı Modelleme
Veri ambarı modelleme seçimi tamamen projenin ihtiyaçlarına göre değişiklik göstermektedir. Projede başarılı olunabilmesi için, iyice düşünülmesi, ayrıntılı olarak tartışılması gerekir. Bu modellemeler 2 çeşittir. Bunlar;
- Inmon Modeli (Normalize Yaklaşım): Normalize yaklaşımında veriler varlık-ilişki modellemesi kullanılarak yapılır. Burada önemli olan varlık yapısının normalize edilmiş şekilde oluşturulmasıdır. Veriler daha az karmaşık hale gelir, yeni veriler kolayca eklenebilir.
- Kimball Modeli (Boyutsal Model): Bu model yıldız şeması olarakda adlandırılır, veri depolarının birleşiminden oluşur.
