Teknoloji dünyası her gün tam gaz büyümeye devam ediyor. Her gün dün bulunan buluşların bir üstü ortaya çıkıyor. Teknolojik ekosistem içerisinde birçok modern hareket doğmaktadır. Bu hareketlerden önemli bir tanesi de merkezi olmayan uygulamalar yani DApp’lerdir.
DApps Nedir?
Merkezi olmayan uygulamaları basitçe tanımlamak gerekirse bir blokzincir ağında ya da P2P bilgisayar ağında çalışan programlardır. Başka bir söylem ile blockchain teknolojisinden faydalanan açık kaynaklı yazılımlar, DApp uygulamaları olarak bilinir.
Dağılmış bir sistem üzerinde çalışan bir protokoldür. Merkezi platformların aksine yapılan işlemlerin hiç birisine üçüncü taraflar dahil olamamaktadır. Bu yüzden verilerinizi ele geçirerek ve internet üzerinden uygulamalara kimliksiz erişim sağlayarak veri sahipliği ve gizlilik sorunlarını çözer. Merkezi olmayan platformlarda bir aracı olmaması nedeniyle eşler arası (P2P) ağı olarak da adlandırılabilir.
DApp Özellikleri
Artık DApp’lerin ne olduğunu anladığımıza göre merkezi olmayan uygulamaların özelliklerini inceleyelim.
Açık kaynaklı olması
Temel de merkezi olmayan uygulamalar özerklik tarafından yönetilmektedir. Uygulama içinde oluşacak bütün değişikliklere fikir birliği ya da kullanıcılarının çoğunun oyu karar vermektedir. Uygulamanın kodları herkese açıktır, girip kullanılabilir.
Merkeziyetsiz bir oluşum
Merkeziyetli bir yapı olmanın tehlikelerinden kaçınabilmek için uygulamada gelişen tüm operasyon kayıtlarının hepsi yine merkeziyetsiz bir blokchain ağında depolanır.
Ağ teşvikleri verilmesi
Blok zinciri doğrulayan kişilerin bazı kriptografik bir değerle ödüllendirilmesi yoluyla teşviki sağlanır.
Algoritması
Merkezi olmayan uygulama topluluğu, temel de bu uygulamanın değerini kanıtlayabilecek bir kriptografik algoritma üstüne çalışmalı veya anlaşmalıdır.
Bir DApp Nasıl Çalışır?
Temel olarak DApp merkezi olmayan blokzincir de uygulanan açık kaynak kodu olan bir yazılımdır. Ayrıca bir algoritma kullanan kriptografik değerlerle beslenirler. (Örn. Kripto paralar)
Kodları herkese açıktır. İsteyen herkes sisteme dahil olarak destekte bulunabilir. Bu durum ölçeklenebilirlik ve ürün geliştirme sürecini daha da hızlandırır. Bundan bir sonraki adım blockchain ağı kullanara uygulamayı merkezden uzaklaştırmaktır. Bu blockchain ağlarına veri işlemek için tokenlar kullanılmaktadır. Bu tokenler daha sonradan da çıkarılabilir ya da farklı protokoller kullanılarak önceden kazılabilir.
En çok kullanılan popüler protokoller Proof of stake (PoS) ve Proof of Work(PoW) adlı iki protokoldür. Bu protokoller DApp’in tüm kullanıcıları arasında dayanışma ve anlaşmaya varmak için iyi seçeneklerdir.
DApp Avantajları Nelerdir?
- Saldırılara karşı son derece dirençlidir. Ağdaki tüm bilgisayarların başarısız olmasıyla işlemler başarısız olur. Bu da çok zor bir ihtimaldir.
- DApp’lerin kontrol altına alınması ve sonradan bir şeyler eklenip çıkarılması zordur. Tüm bilgiler blockchain ağına kalıcı depolanır.
DApp’lerin daha geniş kitlelere hitap edebilmesi için içeriği oluşturanların, kullananlara sorunsuz ve kolay süreçler sunması şarttır. Şimdiye kadar yeni teknoloji olmasından ve tüm bunlar biraz vakit aldığından herhangi bir yükseliş, patlama yaşanmadı.
DApp Dezavantajları Nelerdir?
- Geleneksel uygulamalar da olduğu gibi tek bir noktadan temas olmadığı için büyük aşama da ölçeklendirilmesi zordur.
- Bir problem ya da hata olduğunda düzeltmesi çok karışık olabilir.
- DApp’ler üçüncü taraf bilgilerini elde etme, alma uygulamalarından tamamen yoksunlardır.
- KYC işlemleri yapılmadığından, işlem süresi artar ve işlem hızı bu yüzden düşer.
Blockchain teknolojisinin son senelerdeki gelişimine bakarsak merkezi olmayan uygulamalarında daha üst seviyelere taşınması olasıdır. Bu Blockchain alanında çalışan şirketlerin arasında gelişen rekabetle olabilir.
Blockchainden sonraki devrim, çağ olarak kabul edilirler. Bununla birlikte merkeziyetsiz uygulamaların daha da gelişmesi sayesinde içinde bulunduğu sınırların dışına çıkabilir. DApp’lerin kendine göre birçok avantajı ve dezavantajı bulunur. Böyle bir ihtimal şuan zor gözükse de yakın gelecekte merkeziyetsiz uygulamalar rafa kalkabilirler.
