Bu yazımızda sizlere Bitcoin işinde tecrübeli olup olmamanıza bakılmaksızın günlük hayatınızda karşılaşabileceğiniz Bitcoin dolandırıcılık olaylarından ve Bitcoin işindeki kullanıcıların yapmış olduğu önemli hatalardan bahsedeceğiz.
Karşılaşabileceğiniz Bitcoin Dolandırıcılıkları ve Bunlardan Korunma Yöntemleri
Bitcoin’lerin değeri özellikle son iki – üç yıl içerisinde ciddi oranda yükseldi, bu durum karşısında haliyle ağzı sulanan hırsızların bu sektöre de el atmamaları sürpriz olurdu. Gerek al-sat yaparak gerekse madencilik yaparak binbir zahmetle elde ettiğiniz Bitcoin’lerinizin ve Bitcoin hesaplarınızın karşılaşabileceği dolandırıcılıklardan bazılarını şu şekilde sıralandırabiliriz:
- Sahte Bitcoin Borsası
Bitcoin alım-satım işlemleri genellikle kripto para borsaları aracılığı ile yapılmaktadır. Bu borsalardan bazıları yerel para birimi karşılığı ile Bitcoin alınıp satılmasına izin verirken, bazıları da Bitcoin alım satım işlemleri için hemen hemen her altcoinin kullanılmasına izin vermektedir.
Her gün piyasaya, neredeyse adını sanını bilmediğimiz onlarca altcoin çıkmaktadır. Sırf yeşillik olsun diye piyasaya çıkan bu altcoinler yeterli destek bulamadıklarından ya da herhangi bir yatırım alamadıklarından dolayı bir süre sonra kripto piyasasından kaybolup giderler. Kaybolup gitme potansiyeli bir hayli yüksek olan bu altcoinler ile Bitcoin alım – satımının yapılmasına izin veren Bitcoin borsalarından kesinlikle uzak durulmalıdır. Bir süre sonra silinip gideceği belli olan bu altcoinleri borsalarda kullanmalarının asıl amacı coin borsasını kolay yoldan manipüle etmektir. Borsaya giren her altcoin “meşrudur “diye bir şey asla söz konusu değildir. Bu altcoinlerin kullanılmasının asıl amacı manipüle yöntemleriyle paranızı ve Bitcoin’lerinizi çalmaktır.
Her yeni çıkan altcoin piyasadan kaybolup gidecek diye bir kural elbette yoktur fakat ciddi şekilde yatırım almamış, insanlar tarafından güven sağlayamamış altcoinlerin işlem yapmasına izin veren borsalardan uzak durmak kesinlikle faydanıza olacaktır.
- Kötü Amaçlı Yazılım Dolandırıcılığı
Kötü amaçlı yazılımlar, girdiğiniz herhangi bir siteden, birden çıkan pop-up reklamlarına isteyerek ya da istemeyerek tıklamanızdan ya da girdiğiniz sitede bulunan bir yönlendirme linkine tıklamanız gibi sebeplerden dolayı bilgisayarınıza inen küçük boyutlu uygulama (exe ya da bat) dosyalarından oluşur. Bu yazılımlar, içerisinde barındırdığı “keyloger” aracılığı ile kullanıcıların klavye ve mouse hareketlerini algılayıp kayıt altına alırlar. Ayrıca bu keylogerlar, Bitcoin için kurulmuş özel anahtarlarınızı veya kripto para borsalarına giriş için kullandığınız isim ve şifreleri de kayıt altına alıp bu kayıtları bilgisayar korsanlarına iletirler. Son birkaç yılda keyloger yüzünden hesap hırsızlığına maruz kalan insanların sayısı maalesef bir hayli artmıştır.
Bilgileriniz keyloger aracılığı bilgisayar korsanlarına iletildikten sonra, bilgisayar korsanları tarafından Bitcoin’lerinizin çalınması an meselesidir. Farkında olmadan indirdiğiniz kötü amaçlı yazılımlar aynı zamanda bilgisayarınızın hem donanımını hem de yazılımını da olumsuz yönde etkileyip size ek masraflar da çıkarabilir. Bugün bilgisayar korsanları tarafından kullanılan bu keylogerlar ile karşı tarafın kullandığı bilgisayarlar adeta birer zombiye dönüştürülüp bilgisayarın, bütün enerjisini, coin madenciliği yani “mining” için kullanmasına sebep olmaktadır. Bu gibi durumlarla karşılaşmamak için güvenmediğiniz sitelere girmekten, güvenmediğiniz linklere tıklamaktan kaçının. Güvenli olması açısından kesinlikle lisansı kırılmış antivirüs programı kullanmayın bunun yerine lisanslı, güvenilir bir anti virüs programı kullanmayı tercih edin.
- E-Mail Adresinin Ele Geçirilmesi
Dolandırıcılar tarafından kullanılan bir başka yöntem de e-posta üzerinden, e-maillerini gerek siteleri hack yoluyla gerek bu e-mailleri satın alarak bir şekilde elde ettiği e-maillerin kullanıcılarına, sahte bağlantılar göndermektir. Bu konuyu biraz açmak gerekirse örneğin bir kullanıcının normal işler için kullandığı bir forum sitesinin hacklenmesi sonucu bu foruma kayıt olurken kullandığı e-mail adresi, bilgisayar korsanlarının artık açık hedefi haline gelmesi demektir. Öte yandan maalesef bazı art niyetli site sahipleri de para kazanmak uğruna forumuna kayıt olan kullanıcıların e-mail ve hatta telefon bilgilerini de bu bilgisayar korsanlarına vermektedir. Konumuza dönecek olursak; Bitcoin hırsızları, tanınmış Bitcoin borsalarına benzer web sitesi alan adları alarak ve bu alan adları üzerinden kullanıcılara e-mailler göndererek kullanıcıların bu sahte sitelere giriş yapıp isim ve şifresini ele geçirmeye de çalışırlar. Örnek olarak, en tanınmış Bitcoin borsa sitelerinden olan Coinbase.com yerine Coinsbase.com yazılması gösterilebilir.
Bilgisayar korsanları, gerçek Bitcoin web sitelerine benzer alan adıyla birlikte, neredeyse gerçeğine birebir benzer site tasarımı da oluşturarak bu sahte siteler üzerinden kullanıcılara sahte e-mailler gönderirler ve sitelerinin hacklendiğini belirterek bu kullanıcılardan güvenlik amacıyla sitedeki kişisel bilgilerinin doğruluğunu teyit etmelerini, kripto para hesaplarının durumunu kontrol etmelerini isterler.
Tek bir harf farkından dolayı bile farklı siteye giriş yaptığını anlamayıp kişisel bilgilerini siteye giren kullanıcı için artık çok geç olabilir. Kullanıcı, kişisel bilgilerini girdiği takdirde bilgisayar korsanları, kullanıcının gerçek hesaplarına giriş yapmasını, hesabını kurtarmasını engelleyebilir ve cüzdanlarındaki Bitcoin’leri kendi hesaplarına çok hızlı bir şekilde aktarabilir.
Böyle bir olumsuz durumla karşılaşmamak için e-mailinize gelen her bağlantıya asla tıklamayın. Üst başlıklarda bahsettiğimiz kötü amaçlı yazılım durumu e-mailler için de geçerlidir. E-mail üzerinden gelen her bağlantıya bilinçsiz şekilde tıklamanız kötü amaçlı yazılımların bilgisayarınıza yüklenmesine de sebep olabilir. Bunun yanında kayıtlı olduğunuz Bitcoin borsasından geldiği iddia edilen e-maildeki herhangi bir bağlantıyı kesinlikle iyice kontrol edin.
- İki Kat Kâr Sağlamayı Vadeden Siteler
Herkes, daha doğrusu her yatırımcı bir koyup iki almak ister. Bitcoin’lerinizi iki katına çıkarabileceklerini veya Bitcoin’lerinizi her gün kazançlı ve garantili bir şekilde hesabınıza yatıracaklarını vadeden web sitelerine muhakkak denk gelmişsinizdir. Şunu aklınızdan hiçbir zaman çıkarmayın, kimsenin Bitcoin’lerinizi iki katına çıkarmak gibi bir niyeti ve imkânı yoktur ve kripto para borsasında oluşan günlük inişli ve çıkışlı durumlardan dolayı günlük kâr sağlamak diye bir şey asla söz konusu değildir.
Size kâr vaadinde bulunan bir web sitesi görürseniz, kesinlikle uzak durun. Bu sitelerin tek amacı Bitcoin’lerinizi çalmaktır. Bazen birkaç gün boyunca ödeme yaparlar. Bunu da nasıl yaparlar? Önce yatırımcıların, yatırdığı paralarını biraz fazla kazançla parça parça geri ödeyerek yatırımcıya, web sitesinde para kazanılıyor izlenimi verirler. Yaptıkları şey aslında, web sitesindeki yatırımcıların yatırdığı paraları kendi aralarında dolaştırmaktan başka bir şey değildir. Daha sonra siteye yatırım azaldıkça bu sefer kendi cebinden ödeme yapmak istemeyen web site sahipleri, kullanıcıları kampanya adı altında daha fazla yatırım yapmalarına teşvik ederek kullanıcıların yatırımlarını cebine atarak ortalıktan kaybolurlar.
- Bitcoin Bulut Madenciliği
Bedava ve yorulmadan para kazanma düşüncesi birçok insanı Bitcoin madenciliğiyle uğraşmaya yöneltmiştir. Bitcoin madenciliği için gerekli ekipmanları satın almak ve çalıştırmak oldukça masraflıdır, bu nedenle son zamanlarda bu işi sizin yerine yapmak için bulut madenciliği şirketleri piyasaya çıkmıştır.
Piyasaya çıkan bu bulut madencilik şirketleri arasında yasal olanlar kadar yasal olmayanlar da vardır. Bulut madenciliğine dahil olmak da cebinizden hatırı sayılır miktarda para çıkması demektir. Belirli bir ücret karşılığında, bu şirketlerden hisse senedi alarak madencilik yapmaya başlarsınız. Bulut madenciliği yapmaya karar verirken sitenin, şirketin kuruluş yılına şirket hakkındaki olumlu olumsuz yorumların durumuna şirket hakkındaki videolara muhakkak bakmalısınız. Bir iki tane olumlu yoruma kesinlikle aldanmamalısınız. Bu olumlu yorumları yapanların şirket çalışanları olabileceği ihtimalini de göz önünde bulundurmalısınız.
Bitcoin Kullanıcılarının Kaçınması Gereken Hatalar
Karşılaşılması muhtemel olan bu dolandırıcılık durumlarının yanında Bitcoin işiyle uğraşan kullanıcıların bizzat yapmış olduğu birtakım hatalar da vardır. Şimdi bu hatalardan bahsedelim.
Bitcoin ile uğraşmak ve bu doğrultuda ufak çapta da olsa kazanmak kullanıcılar için elbette heyecan verici olabilir. Fakat Bitcoin işinde olanlar maalesef bazı basit hatalara da düşmektedirler. Bu hatalardan bazıları, bu işte olanlar için oldukça maliyetli olabilir, bu nedenle Bitcoin ile güvenli bir şekilde uğraşılması için kaçınılması gereken birtakım hatalardan bahsedeceğiz.
- Yeterince Bilgi Sahibi Olmamak
Dışarıdan bakıldığında her ne kadar kolay para kazanılan bir alan olarak görülse de Bitcoin; üzerinde kafa yormayı, hakkında çıkan güncel haberleri takip etmeyi, strateji kurmayı gerektiren kısaca emek gerektiren ve inişli çıkışlı durumları doğrultusunda haliyle risk barındıran bir kripto para birimidir.
Bir an evvel kolay para kazanma hevesiyle, çoğu kullanıcı maalesef yukarıda saydığımız unsurlardan birini bile dikkate almadan çölde su arayan bedevi misali Bitcoin dünyasında o yana bu yana sürüklenip duruyor. Oysaki Bitcoin’in çalışma mantığını anlatan ve fiyat değişim grafiklerini analiz eden, fikir alışverişlerinde bulunulan birçok Bitcoin topluluğu vardır. Bitcoin işlerine başlamadan önce bu topluluklara katılıp muhakkak gerekli bilgiler sağlanmalıdır.
- Bitcoin’in Değeri Düştüğünde Paniğe Kapılmak
Bitcoin’in değişken bir para birimi olduğu, risk taşıdığı diğer bir deyişle inişli çıkışlı grafiklere sahip olduğu bir sır değildir. 1 gün içerisinde 50 – 60 bin ₺ arasında değer kaybettiği de değer kazandığı da gözlemlenmiştir. Bitcoin işinde olanlar, özellikle Bitcoin işine yeni başlayanlar bu rakamları, Bitcoin’in düşüş yaşadığı zamanlarda gördüklerinde maalesef paniğe kapılmaktadırlar.
Bu, gereksiz bir paniktir çünkü Bitcoin de diğer para birimlerinde olduğu gibi döngüler halinde değer olarak yukarı ve aşağı yönlü hareket etme eğilimindedir. Ayrıca dünyanın önde gelen isimlerinin Bitcoin hakkındaki olumlu ya da olumsuz fikirleri de Bitcoin borsasını etkilemektedir. Örneğin, Elon Musk’ın, tweetlerinde Dogecoin’e yatırım yapacağına yönelik sinyaller vermesinden sonra Dogecoin’in hızla değer kazanıp Bitcoin’in değer kaybetmeye başlaması buna örnek gösterilebilir. Aynı şekilde yakın zamanda Elon Musk’ın araç şirketi olan “Tesla” Bitcoin çıkarmak için aşırı derecede fosil yakıt kullanıldığını ve bu durumun da doğaya zarar verdiğini ileri sürerek araç alım satım işlerinde Bitcoin kullanılmasını askıya aldığını duyurduktan sonra Bitcoin yaklaşık %10 değer kaybetmiştir. Oysaki Elon Musk’ın Bitcoin sayesinde bir dönem, servetine servet kattığı da bilinen bir gerçektir. Yıllar içinde Bitcoin birçok defa değer kaybetti ya da kazandı. Buna rağmen Bitcoin’in de risk taşıdığını tekrar hatırlatmakta fayda var. Bitcoin’in risk taşıdığı bilinciyle hareket edildiği takdirde Bitcoin’in düşüş grafiği sergilediği zamanlarda paniğe kapılmaya gerek yoktur.
- Birden Fazla Kripto Parayla İlgilenmek
Bitcoin’e yatırım yapılacaksa sadece Bitcoin’e bağlı kalmak özellikle yeni başlayanlar için yeterlidir. Birden fazla kripto para ile ilgilenmek yeni başlayanlarda bilgi karışıklığına sebep olabileceğinden dolayı başlarda sadece Bitcoin’e yoğunlaşmak ve bu süreçte coin piyasası hakkında doyurucu bilgilere sahip olunduktan sonra birkaç altcoine yönelmek elbetteki kullanıcının faydasına olacaktır. Fakat henüz tecrübe sahibi olmadan birden fazla coinle ilgilenmek pek tavsiye edilmemektedir.
- Bitcoinleri Saklamak İçin Borsa Cüzdanlarının Tercih Edilmesi
Yazımızda da bahsettiğimiz gibi Bitcoin’ler, fazla değer kazandığı için hem yatırımcıların hem de maalesef bilgisayar korsanlarının ilgi odağı oldu. Çoğu insan Bitcoin’lerini kripto para borsası üzerinden almakta ya da satmaktadır. Bunu yaptıkları zaman kayıt oldukları kripto borsa sitesi onlara Bitcoin’lerini saklamak için çevrimiçi kullanabilecekleri bir cüzdan sağlar.
Bitcoin’leri borsa cüzdanınızda saklamak iki sebepten dolayı tavsiye edilmemektedir. Birinci sebep güvenliktir. Bitcoin için, Blockhain, kırılması neredeyse imkânsız olan güvenli bir cüzdan türüdür. Buna karşın çevrimiçi cüzdan kodlarının kırılması çoğu hacker için çocuk oyuncağıdır. Herhangi bir bilgisayar korsanının çevrim içi olarak kullandığınız kripto borsa cüzdanına sızması belki de saniyelerini alacaktır. Hacklenen kripto borsa sitelerine örnek verecek olursak: Coinmama (1,5 milyon kullanıcı), Hotbit (2 milyon kullanıcı), Hindistan kripto borsası BuyUCoin (hacklenerek 325 bin kullanıcının giriş bilgileri çalındı), İngiltere kripto borsası Exmo (1,6 milyon kullanıcı) gibi hacklenmiş kripto borsa isimleri örnek gösterilebilir.
Bitcoin’lerin kripto borsa cüzdanında saklanmaması gerektiğine ikinci sebep olarak hesabınızı geçerli geçersiz nedenlerle askıya alınabilmesi ve hatta kapatılma ihtimalidir. Hesabınız tamamen kapatıldığında bu hesabınızda sakladığınız Bitcoin’lerinizi tamamen kaybedebilirsiniz.
Bu iki riskle karşı karşıya kalmaktansa güvenli bir Bitcoin cüzdanı kullanmak mutlaka tercih edilmelidir.
- Bitcoin İçin Doğru Cüzdanı Seçmemek
Aslında bu başlıktaki konuyu 4. başlıkla birlikte de düşünebiliriz. Bitcoin’lerinizi saklamak için kullanabileceğiniz farklı cüzdan türleri vardır. Bu cüzdan türlerini güvensizden güvenliye doğru sıralayıp kısaca bahsetmek gerekirse:
Çevrimiçi cüzdanlar, kullanımı kolay ve pratik olmasına rağmen yüksek güvenlik riski taşıyan ve hack saldırılarına karşı çoğu zaman savunmasız kalan cüzdanlardır. Bu cüzdanlar küçük Bitcoin işlemleri için kullanılmalıdır.
Bilgisayarınızda kullanabileceğiniz cüzdanlar, bazıları internet bağlantısıyla bazıları da bağlantı olmadan çalışır. İnternet bağlantısıyla kullanılmak zorunda kalınması ve bu yüzden hack ve keyloger saldırılarına maruz kalınabileceği gerekçesiyle orta güvenlikli sayılabilecek cüzdanlardır. Ayrıca bu cüzdanların bazıları bütün cüzdan veritabanını bilgisayara yüklediği için bilgisayarda yüksek sayılabilecek oranda yer kaplamaktadır.
Paper Wallet bir diğer adıyla kâğıt cüzdan, çevrimdışı ortamlarda çalıştırılabildiği için daha güvenlidir. Bitcoin bilgilerinizi ve Bitcoin bilgilerinizi içeren QR kodunu bir yazıcı yardımıyla kâğıda yazdırıp bu kâğıdı sizden başka kimsenin bulamayacağı bir yerde saklayabilirsiniz. Kâğıdın kolay yıpranma riskini de göze alarak kâğıdı mümkün olduğunca kuru ve güvenilir bir yerde saklamaya özen gösterin. Tercih edilip edilmeme bakımından ikilem de kalınsa da çevrimiçi kullanılan cüzdanlara göre daha güvenlidir.
Donanım cüzdanı, cüzdanlar arasında en güvenli olanıdır. Herhangi bir internet bağlantısı gerektirmez. Bitcoin’lerinizi saklayabileceğiniz bir USB bellekten ibarettir. Sadece işlem için ve işlemden işleme kullanılması tavsiye edilir. Bu cüzdanlar oldukça pahalı olmasına rağmen değerini hak etmektedirler.
