Günümüzde teknoloji kullanımı neredeyse kaçınılmaz bir duruma gelmiştir. Korona salgını hastalığı döneminde uzaktan eğitime geçilmesiyle birlikte teknoloji kullanımı daha da hayatımıza yerleşmiş durumdadır. Çocukların ve bireylerin bilgisayar, telefon, tablet televizyon vb. teknojilerle aile fertleri olarak bilgilenmek ve gerekli önlemleri almak kaçınılmaz bir sorumluluk ve zorunlu hale gelmiştir.
Teknolojiyi Kullanmalıyız ama Nasıl?
- Olumlu Kullanmalıyız
- Kötüye Kullanmamalıyız
- Bağımlılık yapmamalıyız
OLUMLU KULLANMALIYIZ AMA NASIL?
▪ İnternet ve teknoloji, çocuklara özellikle bilgi edinme ve eğitimde büyük yararlar sağlamaktadır. Çocuklar ve yetişkinler okullarda, projeler ve ödevler için bilgi toplamakta, başka bir okuldaki veya ülkedeki uzmanlara yazılarını gönderip düşüncelerini almakta ve farklı okullardaki öğrenciler ile birlikte proje yürütebilmektedir.
▪ Çocuklar, e-posta aracılığıyla kendilerine yeni arkadaşlar edinmekte ve farklı ülkelerden insanları tanımaktadır. Ayrıca uzmanlarla yazışarak, ilgilendikleri konuda bilgi edinebilmektedir.
▪ İnternet ve teknoloji, çocukları yaratıcılığa da özendirmektedir. Gördüklerinden veya okuduklarından etkilenen çocuklar, olumsuz veya olumlu kendileri de bir şeyler yapmak istemektedirler.
▪ İnternet ve teknoloji, çocukları yaratıcılığa da özendirmektedir. Gördüklerinden veya okuduklarından etkilenen bilgi edinen çocuklar, kendileri de fikir oluşturmaya çalışma çabasında olmak isterler.
▪ İnternet ve teknoloji, çocukların küresel bir dünyada yaşadıkları gerçeğini vurgular.
✓ Fiziksel Gelişim Döneminde Nasıl Olumsuz Etkilenir?
Uyku düzeni bozulabilir; çocuklar ve biz yetişkinler daha fazla televizyonseyredebilmek, daha fazla mobil oyunoynayabilmek ya da arkadaşlarıyla mesajlaş gönderebilmek için daha azuyumaktadırlar.
▪ Uyku düzeni bozulduğunda ve dinlenmek için ihtiyaç duyulan 6-8 saat arası uyku alınmadığında kişinin; saldırganlık seviyesi gibi olumsuz davranışları artabilir,
▪ Dikkatsizlik oluşur ve böylece öğrenme düşünme süreci olumsuz etkilenir.
Beslenme sorunları oluşabilir; teknolojiye bağımlılık yaşayan kişilerde vakitten kazanmak için abur cubur tüketimi çok fazladır. Bu durum düzensiz ve sağlıksız beslenmeye ve kişinin obez olmasına neden olabilir. Ayrıca şeker , vücuda ihtiyaçtan daha fazla enerji verir. Bu enerji atılmadığında olumsuz davranışlarını arttırır.
Hareketsiz bir yaşama itebilir; hem sağlık için zararlı hem de zihinsel zararları vardır. Var olan enerji spor ile yararlı bir şekilde atılmazsa kişide dikkatsizlik ve sakin olamama kaçınılmaz olacaktır.
✓ Psikolojik Gelişim
Psikolojik gelişimde; bireyin kendini ilgileri doğrultusunda tanıması, pozitif ve negatif yönlerinin farkında olması, eksik yönlerini geliştirmesi ve kendisiyle barışık olması beklenir. Bu duygular olmadan insan kendine söz geçiremez, bir hedefe odaklanamaz peşinden gitmesi neredeyse mümkün olmaz
✓ Sosyal – Duygusal Gelişim
insanların yakın arkadaşlarıyla veya ailesiyle düzenli ve derinlemesine, uzak çevresiyle de mesafeli bir ilişki sürdürmesi, sağlıklı sosyal gelişim için önemli bir kriterdir. insan, çevresiyle ilişkisinde duygularını, düşüncelerini ve ihtiyaçlarını karşı tarafı kırmadan ve kendisi kırılmadan ifade edebilmelidir. Sağlıklı sosyal becerilere sahip olmak isteyen bir kişi toplumun içerisinde yer alarak, toplumun kültürünü, gelenek ve göreneklerini, toplumun kabullerinize retlerini bilerek ilişkilerini şekillendirmelidir. Sosyal gelişimini kötü etkilemektedir. Çocuklarda özellikle; teknoloji bağımlılığı, hayal gücünün sürdürememesine neden olabilmektedir. Bu durum çocukların büyüme ve gelişme dönemlerini yavaşlamasına sebep olmaktadır.
✓ Zihinsel Gelişim
Zihinsel gelişimin olumlu şekilde için aşağıdaki davranışlara ihtiyaç vardır:
• Bilgiyi ve öğrenmeyi sevmek,
• Doğru ve yararlı, olumlu bilgilere yöneltmek,
• Okumayarak, görmesini, düşünmesini sağlamak,
• Bilgi ve öğrenilecek kaynakları ve kanalları doğru kullanmak,
• Zihni sağlıklı, temiz tutmaktır.
Teknolojinin süresiz kullanımı, kişinin zihinsel kapasitesini boşa kullanacak şekilde gereksiz, ise yaramayan bilgiyle doldurmasına neden olmakta ve bilgi o kapasitenin içerisinde kendine yer bulamıyorsa, yanlış ve zararlı bilgiler zihin seyredilip unutulan eğlence bilgileriyle dolmuş ise teknolojinin kötüye kullanımından bahsediliyordur.
BAĞIMLILIKTAN KURTULMALIYIZ AMA NASIL?
Sosyal İletişim araçları Bağımlılığı;
• Günlük hayatımızın önüne geçiyorsa,
• Günlük hayatımızın ve sorumluklarımızın eksikliğe sebep oluyorsa,
• Arkadaşlıklarımızın yerine sosyal iletişim arkadaşlıkları,
• Fazla zamanımızı alıyor ve işi yapamadığımızda huzursuzluk oluşturuyorsa,
• Sürekli bir şeyler paylaşma, beğendirme gibi ihtiyacı oluyorsa sosyal medya bağımlılığından bahsedilebilir.
Oyun Bağımlılığı;
• Çevremizle veya ailemizle, arkadaşlarımızla zaman geçirmek yerine oyun oynamayı istiyorsak,
• Oyunlarda alınan başarılar, hayatımızdaki başarılardan daha çok yer vermeye başladıysak,
• Aileden, çevremizden uzaklaşma ve oyun başında geçirilen zaman ile ilgili ailemizle, çevremizle tartışmalar yaşanmaya başlandıysa,
• Oyun başında geçirilen çok zaman sonucu okul başarımımızın düşmesi, okula gitmeme sorunları, arkadaşlık ilişki düzenlerinin bozulması, uykusuz kalma sorunlarının artması durumunda oyun bağımlığından söz edilebilir.
Cep Telefonu, Tablet, Televizyon ve Bilgisayar Bağımlılığı;
İnternetin sınırsız, amaçsız, daha fazla ve sorumluluklarımızı olumsuz şekilde kullanmamız, fiziksel, sosyal ve psikolojik gelişimi olumsuz etkiler.
Bağımlılık Nasıl Etkiler?
• Dışarıda ya da okulda arkadaşlarıyla etkileşim içinde olmak yerine eve kapanıyor ve iletişime geçmekten çekiniyorsa.
• İnternet kullanım süresi arttıkça saldırganlık, genel sağlık durumunda bozulma (göz yorgunluğu, sırt-boyun ağrıları, uykusuzluk, yorgunluk, hareketsiz kalma vb.) ve psikolojik belirtiler görülme oranı artar.
• İnsanlar arası veya çevremizle duyarlılıklar azalır.
• Kendimizi özgüvenli hissetmiyor veya düşüş yaşıyorsak.
• Sürekli uykusuz görünmeler başlar ve yorgunluklar görülür.
• Sosyal gelişimde gerileme yaşar.
• İnternetteki arkadaşlıkları fiziksel arkadaşlıklara tercih etme başlar.
Bağımlılıktan Kurtulmak İçin Ailelere Öneriler:
Aile fertleri ile birlikte televizyon, bilgisayar, tablet, telefon vb. kullanımının kurallarını belirlemek ve bu kurallara öncelikli olarak ailelerin ve çocukların uymasına özen göstermek,
• Hem kendinizin hem de çocuğumuzun hangi programları kullanacağı konusunda seçim yapmak,
• Teknolojinin ailece birlikte geçirilen vakitlerin ya da oyun saatlerinin, sosyal medya saatlerini yerini almasına izin vermemek ve televizyon, bilgisayar, telefon ve tablet olmadan çocuğunuzla birlikte yapabileceğiniz eğlenceli etkinlikler belirlemek ve uygulamak,
• Bilgisayarda, tablette veya telefondaki oyunun yerini spor, eğlenceli aktivite ve benzeri etkinliklerle doldurmak,
• Çocuklarımıza teknoloji aletleriyle vakit geçirme konusunda katı kısıtlamalar ve cezalar vermek yerine onlarla karşılıklı konuşmak ve ikna yolunu seçmek, usulca ama kararlı olarak azaltması konusunda destek olmak,
• Çocuğunuzun teknoloji aletlerle baş başa uzun zaman bırakmamak ve denetimlerini yapmamız, ekran başında geçireceği günlük süre için mutlaka bir zaman dilimi sınırlaması getirmek,
• Sosyal ağlarda tanımadıkları kişileri arkadaş listelerine eklememelerini söylemek ve kimlerle arkadaşlık ettiklerini belli aralıklarla kontrol etmek,
• Çocuğunuza internet ve sosyal ağlarda profillerindeki gizlilik ayarlarını yapmalarını sağlamaları hakkında konuşmak ve özel bilgi, telefon, T.C. kimlik numara ve özel fotoğraflarını paylaşmamalarını öğütlemek,
• Gerçek hayattaki başarının daha değerli olduğunu fark etmesini sağlamak,
• Teknolojinin yararları ve zararları hakkında çocuğunuzla konuşmak,
• Güçlü ve pozitif aile bağları geliştirmek, çocuklarının arkadaşlarından ve neler yaptıklarından haberdar olmak,
• Teknoloji aleti kullanımıyla ilgili doğru bilgiye sahip olmak,
• Çocuğunuzun teknolojik aygıtta kullandığı yazılımlar veya seyrettikleriyle ilgili paylaşım içinde olmak, Çocuğun internet ve bilgisayar kullanımı için “ev içi denetleme” sistemlerini oluşturmak,
• Bilgisayar, tablet vb. kullanımını disiplin-ödül aracı hâline getirmemek, • Televizyon, bilgisayar ve telefon vb. araçları asla çocukların zamanı geçsin diye yani çocuk bakıcısı olarak kullanmamak
