Günümüzde, bilimi ve teknolojiyi tüm hızıyla geliştirmeye devam ediyoruz. Bunu başarabilmek adına, çeşitli denemeler ve deneyler gerçekleştiriyoruz. Sahip olduğumuz tüm kaynakları bu alanlarda geliştirmeye yönelik olarak kullanmaktan çekinmiyoruz. İçerisinde olduğumuz bu dönemde, birbirinden değerli bilimsel gelişmeler kaydediliyor. 18 Şubat 2021 gününde bu başarılardan bir tanesi daha kaydedildi. Amerika Birleşik Devletleri’ne bağlı NASA tarafından oluşturulan Mars 2020 göreviyle birlikte çeşitli görevleri gerçekleştirmek amacıyla Mars’a uzay aracı gönderildi. Başarılı şekilde iniş yapan uzay aracı, taşımış olduğu bilimsel enstrümanları başarılı şekilde Mars yüzeyine bıraktı. Böylelikle, önümüzdeki süreç için tasarlanmış olan Mars görevi başlamış oldu.
26 Ayda Bir Fırlatma Yapılıyor
Mars’a yapılan fırlatmalar, belirli tarihlerde gerçekleştiriliyor. Bu tarihler, genelde 26 aylık aralıklarla birlikte gruplanıyor. Bunun bilimsel ve ekonomik açıdan oldukça önemli bir sebebi var. Mars ve Dünya, güneşin etrafında dönmekte oldukları rota itibariyle zaman zaman birbirlerinden uzaklaşıyor, zaman zaman ise birbirlerine yaklaşıyorlar. Mars’a yapılan fırlatmalarda, Mars ile Dünyanın birbirine en yakın konumlarında fırlatmayı gerçekleştirmek büyük öneme sahip. Mars ile Dünyanın birbirine en yakın olduğu dönemde gerçekleştirilen fırlatmalarda, uzay aracı çok daha az yol kat etmiş oluyor. Böylelikle, çok daha az güç ve çok daha az yakıtla birlikte hedefe ulaşılabiliyor. Bu durumda, maliyetlerde ve alınan riskte ciddi bir azalma söz konusu haline geliyor. Mars ile Dünya birbirine en uzak konumlarındayken Mars’a uzay aracı gönderebilmek teknik olarak mümkün. Ancak riskler ve ekonomik maliyet açısından böyle bir şey hiçbir zaman denenmedi. Mars ile Dünya birbirine 26 ayda bir en yakın konuma geldiklerinden dolayı, Mars görevleri yaklaşık olarak iki yılda bir gerçekleştiriliyor. İki yıl boyunca başka fırlatma yapılamayacağından dolayı günümüzde gerçekleştirilen görevin adı Mars 2020 olarak isimlendirildi. Fırlatmalar iki yılda bir gerçekleştiriliyor olsa da, bu fırlatmalar için uzun süreler boyunca hazırlık yapılıyor. Tüm bu hazırlığın sebebini ve yöntemini, görevin ana amacı belirliyor.
Canlı İzi Aramak
Mars 2020 görevi, pek çok amacı içerisinde barındıran bir görev. Bunun için, farklı araçlar geliştirilmiş durumda. Birbiriyle senkronize şekilde çalışan farklı ekipler, tüm bu amaçları birden gerçekleştirmeye çalışıyorlar. Ancak tüm bu hedefler arasında bir hedef, hepsinin önüne çıkıyor ve tüm görevin asıl hedefi haline gelmeyi başarıyor: canlı izi aramak. Mars 2020 göreviyle birlikte Mars’a gönderilen Rover, içerisinde sahip olduğu enstrümanlarla birlikte Mars üzerinde canlı izin aramak için çalışmalara başlayacak. Mars’ta canlı izi bulmak, bilim dünyası adına çok büyük bir anlam taşıyor.
Bugüne kadar, Mars’a çok sayıda uzay aracı gönderdik. Mars dahil olmak üzere çeşitli gezegenleri gözlemleyerek onlar hakkında çeşitli bilgilere ulaştık. Elde ettiğimiz tüm bilgilere dayanarak canlı formlarına dair fikir yürütebilir hale geldik. Yapılan gözlemler sonucunda, bir zamanlar Dünya’da bulunan ve ilk canlı yaşamının ortaya çıkmasını sağlayan koşulların, Mars’ta da bulunduğu düşünülüyor. Üstelik yapılan bu gözlemler güneş sistemi dışarısında yani farklı yıldız sistemleri ve galaksilerde de yaşamın başlamış olabileceğine dair görüşler ön plana sürüyor. Ancak tabii ki de tüm bunlar, gözlemler sonucunda tahmin edilen görüşler. Ama Mars yüzeyinde fosil gibi canlı yaşamına dair bir kanıt bulunursa, tüm bu görüşler desteklenmiş olacak. Tabii ki de Mars üzerinde hayvan gibi gelişmiş canlı formlarının fosillerini bulmayı hedeflemiyoruz. Ancak bakteriler gibi bazı küçük ve basit canlı formlarının izinin bulunabileceğini düşünüyoruz. Eğer Mars’ta basit formlarda olsa dahi canlı yaşamı başlamışsa, farklı galaksilerde de canlı yaşamı başlamış hatta bir süre boyunca evrim geçirmiş dahi olabilir.
Sherloc
Mars’ta, yer yüzeyinde canlı yaşamına dair iz bulabilmek için toprağı incelemeye başlamalısınız. Bu süreci, dünyada canlı aramaya benzetebiliriz. Dünyada canlılar olduğunu biliyoruz. Hatta canlıların milyonlarca türe ayrıldığını da biliyoruz. Ancak dünyaya gelip gözünüz kapalı şekilde rastgele bir avuç toprak alıp onu analiz ettiğimizde canlı yaşamına rastlamamak gibi bir riskiniz olabilir. Üstelik bu risk, Mars gibi tamamen Çölleşmiş ve canlı türü sayısının çok daha az olma ihtimalinin olduğu bir ortamda çok daha yüksek olurdu. Dolayısıyla, Mars’taki canlı yaşamını sınayabilmek için doğru noktadan toprak örneği alıp incelememiz gerekir. Aldığımız toprak örneklerinin, eğer canlı yaşamı varsa bize bu canlı yaşamını gösterebilmesi gerekir. İşte Mars’a gönderilen Perseverance roverının SHERLOC isimli kolu bu görevi gerçekleştirecek. Yerden bir toprak örneği alacak ve içerisinde sahip olduğu sistemlerle birlikte bu toprak örneğini basit bir analize tabi tutacak. Eğer bu toprağın niteliksel anlamda incelemeye uygun olduğu kararına varılırsa, bu toprak örneği depolanacak ve dünyada tekrar incelenmek üzere saklanacak. İşte bu şekilde toplanacak bazı örneklerden hareketle dünyada analizler gerçekleştireceğiz ve Mars’ta yaşam arayacağız.
Örnekler Dünya’ya Geri Getirilecek
Mars’a gönderdiğimiz rover, gelişmiş teknolojik aletlere ve önemli özelliklere sahip. Ancak burada, bir araba büyüklüğündeki roverdan bahsediyoruz. Bunun içerisinde, ancak sınırlı sayıda teknolojik araç bulundurabiliyoruz. Bu araçlarla, dünya üzerinde bulunan laboratuvar kalitesini yakalayabilmek ne yazık ki mümkün değil. Bundan dolayı sadece sınırlı gözlemler gerçekleştirebiliyoruz. Ancak, daha detaylı deneyler yapabilmek adına Mars 2020 görevinde, çok daha zorlu bir plan düşünülmüş. Roverla doğru örneklerin toplanmasının ardından, bu araç dünyaya geri alınacak. Böylelikle, içerisinde depolanmış olduğu örneklere ulaşılabilecek ve bu örnekler dünyadaki gelişmiş laboratuvarlarda çok daha detaylı şekilde incelenebilecek. Böylelikle, toprağın içerisinde bulunan ufak fosil kalıntıları dahi gözlemlenebilecek.
Bilimsel Deneyler
Mars 2020 görevinde, canlı yaşamını aramakla birlikte pek çok yan görevi de gerçekleştireceğiz. Bu yan görevler, bilimsel deneyler adı altında toplanıyor. Tüm bunlar deneysel görevler olacak. Yani gerçekleşip gerçekleşmeyeceği bilinmeyen ancak bazı fikirlerin denendiği görevler olacak. Bu görevlerin başında, Mars’ta helikopter uçurmak ve oksijen üretmek geliyor. Mars’ta bunları başarıp başaramayacagımızı kesin bir şekilde bilmiyoruz. Ancak bu konularda ciddi fikirlerimiz var ve bunları sınamak istiyoruz. Bundan dolayı, geliştirmiş olduğumuz bazı aletleri Mars 2020 göreviyle birlikte Mars’a gönderdik. Bu görevlerin başarıya ulaşması, ilerleyen zamanlarda Mars’a yapılan insanlı görevlerde işimize yarayabilir.
Helikopter Uçurulacak
Seyirciler açısından, Mars 2020 görevinin en heyecanlı deneylerinden biri, Mars’ta helikopter uçurmak. Mars’a gönderilen Perseverance roverı, alt kısmında Ingenuity isminde bir helikopter bulunduruyor. Ancak bu helikopter, bizim dünyada görmeye alışmış olduğumuz helikopterlerden biraz daha farklı. Aslında bu helikopteri, dronelardan biraz daha büyük bir maket helikopter olarak tanımlayabiliriz. 1,8 kg ağırlığında olan bu helikopter, Mars koşulları için geliştirilmiş durumda. Dünya üzerindeki laboratuvarlarda, Mars atmosferine benzeyen koşullar oluşturulmuş ve bu helikopterin uçması sağlanmış. Ancak tabii ki de bu deneyler sırasında, gözden kaçan veya bilmediğimiz koşullardan dolayı hata yapılmış olabilir. Mars koşulları ve yüzeyi için tasarlanmış olan bu helikopterin gerçekten uçup uçmayacağını, Mars’ta yapılan gerçek denemeler bizlere gösterecek. Ancak helikopter başarıya ulaşırsa, Mars’ta kullanabileceğimiz uçan bir taşıt geliştirirken nelere ihtiyaç duyduğumuzu anlamış olacağız. Aslında bu girişimi, Wright Kardeşlerin uçak geliştirme denemelerine de benzetebiliriz.
Moxie
Mars’ta deneysel çalışma yapacak bir diğer aracımız da Moxie olarak adlandırılıyor. Bu araç, helikopter gibi görsel bir heyecan yaratmayı başarabilecek bir araç değil. Ancak bilim insanları için büyük bir öneme sahip. Bu araç, içerisinde sahip olduğu mekanizmalarla birlikte Mars’ta oksijen üretmeyi deneyecek. Mars atmosferi, dünyaya kıyasla oldukça ince bir atmosfer ve büyük oranda karbondioksitten oluşuyor. Bu aracı geliştirirken, Dünyadaki ağaçların karbondioksitten oksijen üretmesi gibi bir mekanizmayı taklit etmeye çalıştık. Eğer ağaçların başarabildiğini Moxie İle başarabilirsek, Mars’ta karbondioksiti kullanarak oksijen üretebiliriz. Orada sahip olacağımız oksijeni, çeşitli amaçlar için kullanabiliriz.
Mars’ta sahip olacağımız oksijenin kullanma yöntemlerinden biri, oraya yapılacak olan insanlı görevlerde insanlara yaşam desteği sunmak olabilir. Eğer oraya insan göndereceksek, oksijen ihtiyacını karşılayabilmemiz gerekir ve bu ihtiyacı karşılamanın bir yöntemi de bu olabilir. Bu araçtan çok daha fazla sayıda üretebilir ve çok daha hızlı şekilde oksijen üretebiliriz. Oksijenin bir diğer kullanımı da yakıt yakmak üzerine gerçekleşiyor. Yakıtın yanması için, oksijene ihtiyaç var. Uzay araçları da kalkış yapabilmek için bu itki gücüne ihtiyaç duymalarından dolayı oksijene sahip olmak Mars’tan yapılacak fırlatmalarda büyük önem taşıyabilir. Üstelik bu oksijeni, NASA başkanının söylediğine göre sıvı forma çevirip sıvı oksijen olarak kullanmamız da mümkün. Bu madde uzay roketlerinin fırlatılmasında ve çeşitli bilimsel amaçlarda kullanılabilen önemli bir madde.
Her geçen gün, uzayın karanlığına biraz daha fazla ışık tutuyoruz. Ulaştığımız bilimsel ve teknolojik geliştirmeler sayesinde, gökyüzünün çok daha ötesine geçip imkansızı deniyoruz. Daha önce, insanların hayalini dahi zorlukla kurduğu başarılara ulaşıyoruz. Bu azim ve beceri ile yolumuza devam edersek bizden sonra gelecek nesiller de bizim hayalini zor kurduğumuz başarılara kolaylıkla ulaşabilecek.
